Spartacus filminin yeni versiyonu geliyormuş. !4 Aralıkta sinemalarda diye yazıyordu. Spartacus bir Stanley Kubrick filmi. Zamanının en tartışılan yönetmenlerinden biri. Her filminde bir üst mesaj (cover story) bulunurken, alt mesaj olarak bir sürü mesajları aktarmakta.Kimse görmüyor veya dikkat etmiyor olabilir mi?

Spartacus Kölelerin başkaldırısının hikayesi. Kölelikten kurtulmak ve kendi ülkelerine dönebilmek tek istekleri olduğu halde, çaresizce savaşmaya devam edeceklerdir. Roma imparatorluğunun seçkinleri ve senatosu arasındaki çekişmeleri gözler önüne seriyor film.

Filmin Kadrosu önemli. Kirk Douglas Spartacus'u oynuyor. Laurence Olivier, Jean Simmons, Charles Laughton, Peter Ustinov, John Gavin ve Tony Curtis oyuncuları. Bu film ile Tony Curtis en iyi yardımcı oyuncu Oscar'ını da almış.

Çalıştığı madende bir askerin achille tandonunu ısırarak sakatlayan Spartacus, dişlerinin sağlam olmasından dolayı Gladyatör okuluna seçilir. Orada ise ağır bir eğitim görecek ve sonra da ölümüne savaşmak üzere Roma'lı seçkinlere satılacaktır. Ancak gelişmeler böyle olmaz ve isyan çıkar. Gladyatörler yaşadıkları hapis hayatından kurtulurlar. Sonra da diğer köleleri özgürleştirerek yollarına devam ederler. Amaçları yağmaladıkları değerli metal ve mücevherler vererek kendi ülkelerine gidip özgürce yaşamak isterler.

Ancak durum böyle olmaz ve kendilerini götürecek gemiler Komutan Crassus korsanlarla anlaşarak, gitmelerini engeller. Roma üzerine yürümeye başlayan kölelerden Roma'yı kurtarabilecek tek kişi Crassus'tur ve Senato bu yüzden kendisini birinci konsül tayin eder. Bu tam anlamıyla diktatörlük demektir. Roma'yı sevmek ve Roma'nın hizmetkarı olmak seçkinlerin işidir. Daha sonra tarih sahnesine çıkacak olan Sezar'da Crassus ile işbirlği yapar.

Sonunda 3 ayrı lejyonun birleşmesi ile köleler savaşı kaybederler ve hepsi çarmıha gerilirler. Hristiyanlığın başlangıç dönemleridir.

Senato'daki güç çekişmleri, daha sonra adı konacak olan bizans oyunlarının başlangıcı da burada oynanmaktadır. Gracchus ve Crassus arasındaki çekişmeler ve replikler önemli. "Roma herkes için bir anne gibidir ama Crassus kibarca söylemek gerekirse Roma ile evlenmek istiyor" cümlesi bunlardan biri.

Kölelerin isyanı sona ermiştir ve Spartacus efsanesi ise devam eder. Bu anlamda Crassus istediğine ulaşamamıştır. ilk defa 70 mm olarak çekilen filmdeki çok etkili savaş sahneleri görülmeye değer. Düzenli Roma ordusu ile köle gladyatör ordusunun savaş stratejisi görsel olarak güzel şekilde anlatılmış. Çok kalabalık bir kadro ile çevrilen film, zamanına göre süper bir yapım ve daha sonra çekilecek olan Kleopatra filmine de ilham vermiş olsa gerektir.

Köle olan Varinia, Spartacus ve Crassus arasında bir aşk üçgeni de kurulmuştur. Jean Simmons'un oynadığı Varinia Spartacus'ten özgür bir bebeğe sahip olur. Gracchus'un kurtardığı Varinia yoluna devam eder. Gracchus ise sürgüne gitmemek için intihar seçeneğini kullanır.

Filmin hikayesi böyle. Ama filmde ilginç alt mesajlar var. Filmin senaristi Dalton Trumbo Mccarthy dönemindeki Komünist avına yakalananlardan. Hollywood tarafından da aforoz edilmiş durumda. Spartacus filminin çekilmesini sağlayan kişi ise, filmin yönetici yapımcılığını da yapan Kirk Douglas. Kendisi olmasa bu senaryo yazarı kabul edilebilir olmayabilirdi, diye yazıyor Wikipedia.

Yüzeyde isyanın bastrılmış olduğu gösterilerken, McCarthy dönemindeki insan avı, filmde "devlet düşmanları biliniyor,tutuklamalar devam ediyor, hapisaneler dolmaya başladı. Her şehir ve eyalette sadakatsizler tutuklanmaya başladı." Crassus'un bu repliği Dalton Trumbo'nun ve Stanley Kubrick'in McCarthy dönemini film içinde kayda geçirdiğini gösteriyor.

Kubrick böylece tarihe bir kayıt da koymuş oluyor. FBI'ın insanları dinlediği, komünist avı yapılarak insanların suçlandığı, suçlanan
insanların başkalarını da suçlamalarının istendiği bu baskılı dönem film içine bu şekilde aktarılmış durumda. Enemy of the Sates olarak suçlandığınızda iş yapamıyorsunuz, çalışıyorsanız işinizden atılıyorsunuz. Bu dönem incelendiğinizde sayısız insanın cezalandırıldığını öğrenebilirsiniz. Bu şekilde cezalandırmalar ise, filmde çarmıha gerilen 6000 kişi ile anlatılmış. Kamuoyu önünde suçlanan, işten atılan, dışlanan, binlerce insan. Onlarda kamuoyu önünde çarmıha gerilmişlerdi. Bizde yaşanan Ergenekon sürecinde de binlerce insan cezaevine konularak kapatıldı.

Tabii Amerika'da yaşanan bu dönemin bizdeki etkileri de komünistlerin toplandığı ve Nazım Hikmet'n yurt dışına kaçtığı dönemler.

Stanley Kubrick bu filminde hem görsel olarak, hem oyuncu kalitesi olarak bugün bile hala kolaylıkla seyredilebilecek bir gerçekleştirmiş. Üst mesajlarla birlikte alt mesajları yukarıda anlatılan şekilde organize etmiş. Bunu da üst mesaj olarak aşk, savaş, kölelik, senato oyunlarını verirken, film içine çok da iyi gizlemiş. Son filminin adını Eyes Wide Shut koyması da bunları kimsenin farketmediğini anlatmaya çalışması ile ilgili. Film bu anlamda bir başyapıt.

Bakalım 14 Aralık'ta vizyona girecek Yeni Spartacus, nasıl bir etki yaratacak ve bu filmden ne gibi çağrışımları ortaya çıkaracak. Seyredeceğiz.