Davranışlarımız

Hayat yaşanırken davranışlarımızın ne olduğunu bilmek oldukça önemli. Ancak zihinlerimizde işlendikten sonra yaşanan tecrübeler farklı şekilde anlamlandırılabilir. Buna bir de rasyonalizasyon süreçleri ilave edildiğinde gerçeğin ne olduğunun farkına varmak zorlaşacaktır. Her davranışımızım altında pozitif bir neden vardır önermesi ilgi çekebilir. Ama her davranışın altında pozitif bir neden var ise yanlış yaptığımız davranışlarımızın neden yapıldığını da açıklaması gerekmez mi bu önermenin.  Bunun açıklanması ise zor gibi görünse de çok zor değil aslında.

Değişim

Yaptığımız davranışlar sonuçlar açısından incelendiğinde istenen durumu yaratmıyorsa o zaman değişim gerekebilir. Bu değişimin nasıl olması gerektiği ise bu kitabın konusu değil. Ancak fark edilmesi gereken insan hayatında hem kendisini ve hem başkalarını aldatıyor olabilir mi?

Yaşanan Tecrüübeler

Burada hemen şimdi şu söylenebilir. Beynimizde yaşadığımız tecrübelere ait sonuçları kaydetmekteyiz. Yaşadığımız tecrübeler sonuçlandıktan sonra bunları yeniden anlamlandırmakta ve duygusal olarak yeniden kodlamaktayız. Söylenilmesi gereken şeylerden biri de beynimizin hiçbir boşluğu kabul etmediği ve bu başlukları mutlaka ama mutlaka dolduracağı sonucudur. Boşluklar doldurulur. Ama nasıl ve ne şekilde olacağı o kişinin zihinsel süreçlerine ve yaratıcılığına veya zihinsel sınırlarına bağlı olarak ortaya çıkacaktır.

Yukarıdaki tanımlardan yola çıkıldığında kadın ve erkek arasındaki ilişkilere de farklı bir bakış getirilebilir. İlişkiler zinciri takip edildiğinde aldatmanın da hangi noktada ortaya çıkacağı tesbit edilebilir kolaylıkla. Ancak aldatmak sadece bir sonuçtur. Aldatma olmasa bile kadının veya erkeğin kendi dikkatlerini başka yönlere kaydırmaları da benzer bir sonuç sayılabilir.  

Evlilik olsun, flört olsun, birlikte yaşamak olsun her beraberlik iletişimin normalden farklı olarak yürütüldüğü eylemlerdir. Yeni tanıştığı bir kişiye onu elde etmek veya etkilemek amacı ile farklı olarak davranan bir kişi bu amacına ulaştıktan sonra davranış modelini değiştiriyor ise sorun var demektir. Kadın olsun erkek olsun böyle bir davranışta bulunuyorlarsa ve karşısındaki kişiye acı çektiriyorsa;

İletişimin kurulmaya başladığı dönemlerdeki davranışların edim değil çalım olduğu,

İlişki derinleşmeye başladıktan sonra geri çekilme yaşanıyorsa, elde etmenin birlikte olmaktan önemli olduğu,

Beraberlik yaşanmaya başladıktan sonra karşı tarafa farkında olarak ve farkında olmadan acı çektiriliyorsa, kişinin kendisi ile barışı olmadığı da anlaşılabilir.

 İlişki yerine Beraberlik

Yukarıda yazılanlar ışığında şu söylenebilir. Boşluklar doldurulmaya çalışılmakta, baoşluklar doldurulurken yeni boşluklar ortaya çıkıyorsa bu boşluklarda doldurulmaya çalışılacağı için yol haritasında önemli sapmalar ve aldatma ortaya çıkabilir.

O zaman detaylı olarak incelenmesi gereken şeylerden birisi baoşlukların neler olabileceği noktasında kilitlenecektir. İnsan hayatındaki boşluklar genel olarak çocukluktan itibaren farkında olmadan veya farkında olarak kaydedilmeye başlar.

Bu boşluklar neler olabilir?

Sevgi boşluğu

Güven boşluğu

Hayır diyememek

Yalnızlık

Başarı boşluğu

Tavır koyamamak

Kendisinin kendisinin değerindeki boşluklar

 Boşluklar Doldurulur

Yukarıdaki nedenlere bakıldığı zaman kişinin hareket etmesini sağlayan bu boşluklar mutlaka doldurulmaya çalışılacaktır. Bu boşluklar da en kolay şekilde bilgisayar dilinde söylenirse kısayollarla etkisiz hale getirilmeye çalışılacaktır. Eskiler en kısa yol bildiğin yoldur diyorlarsa da sürekli olarak aynı yoldan geçmek kişiye yenibir şeyler öğretmemekte ve daha da önemlisi değişime direncin oluşmasını da sağlamaktadır.

Kadın Erkek ilişkilerinde yaşanan yukarıdaki sistematiğin işlemesidir. Bir kişinin biri ile birlikte olduğunda karşısındaki kişinin hangi boşluğunu doldurduğunu fark etmelidir. Aynı kişi birden fazla boşluğu dolduruyorsa bağımlılık biraz daha artacaktır. Boşluğu dolan ve dolduran sebeplerin iki tarafta farkına varmadığı için bunun adı “aşk” olarak adlandırılacaktır. Ruh ikizimi buldum cümlesi de benzer anlamdadır. Ruh ikizi olunabilmesi için iki tarafında boşluklarının farklı olması ve farklı seviyelerde iki tarafın boşluklarının doldurulmuş olması gerekmektedir.  

Bir tarafta sevgi boşluğu var  ama kişi başarılı ile ise diğer tarafta başarı boşluğu var ike sevgi verebilen bir kişi ise bu birliktelik iki tarafa da ideal gibi görünecektir. Ama öyle midir? Bundan kesin olarak emin olmak pek mümkün değildir. Bu şekilde başalayan bir ilişki giderek derinleşecek bir taraf kedisinin diğerinin başarısı ile başarılı hissetmeye başlarken, diğer tarafta aldığı sevgiyle tatmin olacaktır. Tabi bu sürenin geçici olduğunu da söylemeye pek gerek olmasa gerek. İlişki birlikteliğe veya evliliğe dönüştüğünde ise ideal durum ideal olmaktan çıkacak veya kişiler farklı görünmeye başlayacaktır.

Belki burada kadın ve erkeğin birkaç açıdan incelenmesi biraz daha fikir verebilir. Değişim ve değişime direnç açısından bakıldığında kadın değişime biraz daha az direnç göstermektedir. Erkek ise çoğunlukla değişime direnmekte ancak uyum sağlamaya çalışmakta ve ele geçirdikten sonra eski konumuna değişmeden devam etmek istemektedir.

Kadın ayda bir defa yumurta üretirken erkek spermleri hazır olarak ortada dolaşmaktadır

İnsan hayatının amacına bakıldığında soy devamı en önemli noktalardan biri olarak ortaya çıkmaktadır. Biraz dikkatli bakıldığında bu bitki ve hayvanlarda da aynı şekilde olduğu görülebilir. Soy devamı cinsellikle bağlantılı bir olgu olduğu halde aldatmakta aynı şekilde cinsellikle bağlantılıdır.

Üretjken Kadın Koruyucu Erkek

Kadın doğurgan olan, üreten bir taraf iken erkek sadece soy devamında yardımcı ve koruyucu rolünü üstlenmektedir. Bu bakış açısı kadın erkek arasındak, önemli farkı da göstermektedir.  Evlilik müessesesi içinde aynı şey söylenebilir. Toplumun kadına ve erkeğe yüklediği görevler ise genel olarak farklıdır. Çocukların olması ile roller biraz daha karmaşıklaşır. Anne ve baba rolünü de üstlenmeye başlayan kişilerin üzerindeki baskılar biraz daha artacaktır. Çocuk içeriğinde de boşlukların doldurulması süreci başlar. Anne ve babanın eğitim durumları çocukların ya kendileri gibi olmaması ya da olmaması yönünde önermelerin çocuğa ulaşmasını sağlayacaktır. Eğitim görmemiş ya da eğitimi yarım kalmış anne ve babalar çocuklarının kendi okumak istedikleri ve okuyamadıkları mesleğe yöneltilmesi sonucunu ortaya çıkarabilir.

Bütün bunlar yaşananların biraz daha karmaşıklaşmasını sağlayan sonuçlardır. Bu kargaşa içinde birliktelik yaşayan bireylerin davranışlarında farklılaşmalar görülebilir. İşte bu davranışlardan biri de aldatma şeklinde ortaya çıkarabilir. Sadece cinsel değil, zihinsel süreçlerde de bu gerçekleşebilir.  

Aldatılmak

Belki de örnekler üzerinden hareket etmek daha doğru olabilir bu noktadan itibaren.

Güçlü ya da ahtapot kadın olarak tanımlayabileceğimiz kadın erkeğini davranış olarak etkileyecektir. Güçlü kadınlar çoğunlukla aile içindeki bütün sorunları kendileri çözmeye çalışırlar. Çevreleri ile kurdukları güçlü iletişim sorunların daha kolay çözülmesini sağlayacaktır.  Bu ise bir müddet sonra çevresindeki insanları hiçbirşey yapamaz hale getirecektir. İşe yaramama veya hiçbir şey yapamadığını düşünmeye başlayan erken bir şey yapmak ister. Yapabileceğinin en kolayını seçtiği için çevresinde eşi gibi güçlü olmayan veya kendisinin güçlü olduğunu ifade eden bir kadına yönelebilir. En kolayı ise sürekli çevresinde yer alan sekreteri, bakıcısı veya baskından sıkılmış arkadaşlarının eşlerinden biri olabilir.

Son dönemlerde gördüğümüz önemli kişilerin sekreterleri veya yabancı uyruklu bakıcılarla girdiği ilişkilerin sebebi budur. Kendisini işinde önemli ama evinde önemsiz gören kişide ortaya çıkan boşluk yeni bir kadınla doldurulmaya çalışılmaktadır. 

NLP Neuro Linguistik Programming

Burada da üzerinde çalıştığımız konu olan NLP bir çok veriyi doğru olarak yorumlamamızı sağlar. NLP Duyular duygular kullanılan dil ve davranışları inceleyen ve kişinin hayatını yönetirken kullandığı stratejilerin neler olduğunu gösteren bir tekniktir. Bu sayede varolan programın ne olduğu fark edilerek, istenen sonuca göre bu programların kişinin kendi isteği ile değiştirilmesini çok kısa bir zamanda da gerçekleştirilmesini sağlayabilmektedir.

Kullanılan Dil ve Davranışlar

Kullanılan kelime ve cümleler NLP açısından çok önem arzetmekte ve kişinin zihinsel yapısı ve süreçleri hakkındaki bilginin de fark edilmesini sağlamaktadır. İlave olarak önermelerin neler olduğunu ve bu önermelerin sonuçlarının neler olduğunu kolaylıkla fark ettirmektedir.

Beraberliklerde farkında olmadan veya farkında olunarak birçok önerme ortaya atılmakta ve bu önermeler kabul veya reddedilmektedir.  Önermeyi üreten kişi eğer güçlü pozisyonda ise önermesi kolaylıkla kabul edilecektir.

Bu akşam sinemaya gideceğiz, bu akşam sinemaya gidelim, bu akşam sinemaya gitmek istiyorum cümleleri üç farklı sonucu ortaya çıkaracaktır. Birinci cümle zorunluluk ifade ederken, ikinci cümle daha yumuşak bir ifadeyi ve ücüncü cümle ise bir isteği gösteren anlam taşımaktadır. Ben sinemaya gidiyorum, istersen sen de gel ise harekete geçildiğini katılmak istiyorsa hemen harekete geçmesini kişiye anlatmaktadır. Yukarıdaki cümlelerden farklı bir anlam ortaya çıkarmaktadır. Bütün bunlara ilave olarak bir sesin ve tonlamanın etkisi cümlelerin etkisini biraz daha farklılaştıracaktır.  

İletişim Yapısı

Bütün bunlar iletişimin yapısını kolaylıkla değiştirebilir ve bu ise yukarıda bahsettiğimiz boşluklara yeni ilaveler yapılması demektir. Kişi oluşan bu yeni boşlukları da odoldurmaya çalışacaktır kadın olsun erkek olsun.

Aldatan kadın veya aldatan erkek sonuçta istediklerini ilişkilerinde bulamamış ama ilişkilerini bitirme cesaretini birçok nedenden ötürü gösteremeyen kişilerin davranış sonuçlarıdır.

Aldatmak kelimesi anlam olarak diğerinin düşündüğünden farklı olarak yapılan bir davranışı ifade eder. Bu fiil gitmek fiilinden farklı bir sonucu ortaya çıkarmaktadır. Gitmek fiilinde bulunulan nokta ulaşılmak istenen nokta ve yön bağlantısı zihinde hemen ortaya çıkmaktadır. Aldatmak fiilinde ise yine bir eylem vardır ama bu eylem diğerinin haberi olmadan yapıldığı ve değerlere ters düştüğü içinde kötü olarak algılanmaktadır.

Ben seni aldatıyorum cümlesi "sana haber vermeden ben senin düşündüklerinin tersine davrandım" demek olabilir. Bu cümle kolay söylenebilen bir cümle değildir. Sonuçları ilişkiyi önemli ölçüde etkileyecektir. Sen beni aldatıyorsun cümlesi söylendiğinde ise söyleyen kişi bir şeyleri fark etmiş ve aldatmak görsel ve bilinir hale gelmiş demektir. Bu cümleye gösterilen tepki yukarıdakinden biraz daha farklı olacak, aldatıyorsun cümlesini duyan kişi büyük bir olasılıkla aldatmadığına dair cümleler söyleyerek karşı tarafı ikna etmeye çalışacaktır.

Kendisini güçlü olarak gören erkekler ise güçlerini kendilerine de göstermek için böyle bir yola sapabilir ve partnerini aldatabilir. Bunu yaparken duygusal hareketleri farklı hale gelecek ve daha sonra bu duygusal hareketlere bağımlılık ortaya çıkacaktır.

Duygusal Hareketler ve Adrenalim

Dikkatli olarak bakıldığında bağımlılıklar ve duygusal hareketler arasında önemli bir bağ görülmektedir. Yasak olanın istenmesi duygusal hareketlerin değişmesinden dolayıdır. Bu kitabın konusu olmasa da duygusal hareketler bağımlılık yapan süreçleri başlatıyor olabilir mi? Bu kitabı okuyan sizler hangi içeriklerde bağımlılık yaşıyor olabilirsiniz?

Kesikli duygusal hareketler daha açıkçası kısa zaman aralıklarında değişen duygular zihinsel boşlukları doldurmaya başladığında bu duygusal hareketi yaratan içerikler hayatı da yönetmeye başlayacaktır.

Bunlar neler olabilir? Bu duygusal hareketler yarışma içeriği olan her durumda ortaya çıkmaktadır. Futbol oynarken veya takım tutarak seyredilen maçlarda, alım satm yapar veya izlerken borsada, paralı veya parasız kağıt oyunları oynarken (kumar oynarken), uyuşturucu kullanıldığında, çok hızlı araba kullanıldığında kesikli duygusal hareketler yaşanmaktadır. Bu hareketler yaşanmaya başladığında pek fark edilemese bile algı seviyesi yükselmekte kişi yeniden bu algı seviyesine ulaşabilmek için yaşatan içeriğe yaşamaya doğru yönelmektedir.

Bağımlılık kısa bir zaman sonra oluşacaktir.

Bütün bu açıklamalar aldatmanın da benzer duygusal hareketler yarattığını açıklayabilmek için. Kişi biri ile beraberken bir başkası ile de birlikte olmaya başlamışsa yeni ilişkisi kesikli duygusal hareketi yaşatacağı için yeni kişiye bir bağımlılık varmış gibi algılanacaktır. Bu algılama ile kısa zamanlı buluşmalarda yaşanan yoğunluk varolan ilişkide yakalanamadığı için aldatma ilişkisinin devam etme olasılığı yüksek olacaktır.

Kesikli Duygusal Hareketler

Kesikli duygusal hareketler bağımlılık yaptığı gibi sürekli duygusal hareketlerin yaşanma isteğini de engelleyecektir. Halbuki sürekli duygusal hareketler yaratıcılığın ve kaynakların kullanılmasında en önemli etkenlerden biri hatta en önemlisidir. Kesikli duygusal hareketler yaparken o anda belki yapamadığınız şeyleri yapabilmeniz mümkün olabilir ise de bu sadece o an için kullanılan bir yaratıcılık olarak kalacaktır.

Bütün detaylar şünu ne olarak göstermektedir. Yasak olan çekici değil sadece kesikli duygular ortaya çıkarıyorsa heyecen vericidir. Bu duygusal hareketler çoğunlukla ayrışmanın olduğu durumları da kapsayacaktır.

Ayrışma ise insan hayatında farkında olmadan ortaya çıkan, özellikle yaşanan kötü tecrübelerin vücutta yarattığı duygusal hareketleri hissetmemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu şekilde kişi farkında olmadan yaşadığı olayları bir başkası gibi izlemeye başlar. Bu şekilde izlemek süreci başladığında kişi artık kendisi gibi olmaktan çıkmış demektir. Bulunduğu yerden başka noktalara ve başka mekanlara taşınmaya başlar. Evde iken işi, işte iken evi, geçmişte yaşadıklarını veya gelecekte yaşayacaklarını düşünmeye başlar. Bu ise yaşananın gerçek mi yoksa hayal mi olduğunu fark etmesinin önündeki engel olacaktır.

İşte aldatan kadın ve erkek aldatma eylemini ya bu durumdan kurtulmak veya tek parça olabilmek için yaşar, ya da ayrışma nedeni ile yaptıklarını kendisi yapmıyor gibi düşünerek rasyonalize eder.

Kesikli duygusal hareketler yaşanırken çoğunlukla kişi sadece o anlarda kendisini tek parça olarak hisseder ve bu duygu davranışlarında önemli farklılıklar ve hatta sertleşmeler ortaya çıkarır. Davranışlardaki sertleşme kolaylıkla kesikli duygusal hareketler yaşanan içeriklere bakıldığında görülebilir.

Ayroşma ve NLP

Aynı şekilde ayrışmanın arttığı durumlarda da duygusuzluk diyebileceğimiz bir sonuçla karşılaşabiliriz. Sanki başkası yapar gibi olan bu durumların çok arttığı anlardan sonra söylenebilecek cümle “ farkında değildim hakim bey” olacaktır.

Bütün bunlar yaşadığımız dünyada farkında olmadan değiştiğimizi ve daha sonra bu değişimi fark edemediğimiz için zamanında çok sonra fark edebildiğimiz için zarar görmemiz sonucunu ortaya çıkarabilir. Zira insan hayatındaki en önemli olaylardan birisi karar alabilmek ve kararı kimseden onay almadan uygulamaya başlayabilmektir.

Karar ve Tavır

Alınamayan kararlar ve gösterilmeyen tavır, kişinin kendinde uzaklaşması, zamanında gösterilemeyen tepkiler hayatın yönetilmesini zorlaştırmakta kişi kendisini ve çevresindekileri aldatabilmektedir. Daha sonra aldatmanın yarattığı sonuçlar ile farklı bir düzeyde sorgulama başlamakta ve kişi kendisinden biraz daha uzaklaşarak içinde bulunduğu bir ortamda hayal dünyasında bir yabancı gibi yer almaya başlamaktadır.

Acının Normalleşmesi ve Değişime Direnç

Hayatta önemsenen her içerik bir müddet sonra kişinin hayatını yönetmeye başlayacak ve kişi bu durumda çok acı çekmeden kurtulamayacaktır. Dikkatli olarak bakıldığında bir kişi farkında olmadan çok acı çekmişse bu durumu bir daha yaşamamak için kontrol edebildiği küçük acılara razı olmaktadır. Acının normalleştiği her içerikte öncekinden büyük bir acı çekmek gereksinimi de ortaya çıkacaktır. Küçük küçük artışlarla acı bir gün dayanılmaz hale gelecek ve değişim zorunlu hale gelecektir.  

Aldatma içeriğinde de kişi bu acıları yaşayacak, bunu hissettiğini engellemeye çalışırken daha farklı bağımlılıklar ortaya çıkaracaktır. Aldatılan kişi ise bunu bilmiyorsa bile hissediyor olmalıdır. Bunu öğrendikten sonra da ilişkisine devam ediyorsa artık uzun zaman geçmiş ve herşeyi kabul edebilir duruma gelmiş demektir. Sebep ne olursa olsun aldatılmayı kabul etmek zordur ama birçok örnekte görülebileceği gibi görmezlikten görmezlikten gelinebilmektedir.

Daha İyisi ile Değiştirin

Goodyear bir zamanlar şu sloganı kullanıyordu. "Change for the better". Ama bu slogan Michelin'in satışlarını arttırmıştı.

Cengiz Eren

NLP Uzmanı ve Eğitmeni

http://www.erenlp.com